Historia

Wychowanie w Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży

Trochę historii

Historia Kościoła wskazuje jednoznacznie na istnienie różnorodnych bractw, towarzystw, sodalicji, ruchów i stowarzyszeń, które odgrywały znaczącą rolę w życiu całego Kościoła oraz poszczególnych diecezji i parafii. Tradycje wytworzone przez te grupy czasami stawały się normą życia społecznego. Na przykład bractwom różańcowym zawdzięczamy ciekawy polski szczegół obyczajowy, żywy po dziś: ich członkowie pozdrawiali się miedzy sobą słowami: „Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus”. Wspólnoty, o których mowa posiadały statuty, wybierały przełożonych, określały obowiązki członków, a ci starali się o osobiste udoskonalenie i nieśli pomoc bliźnim. Często kształtowali opinię publiczną w istotnych dla środowiska parafialnego sprawach.

W wieku XIX, a szczególnie po powstaniu styczniowym, władze cywilne niechętnie widziały jakiekolwiek organizacje, zarówno o charakterze społecznym, jak i religijnym. Bezpieczniej było wykazywać, że nie istnieją. Po odzyskaniu niepodległości, wojna i czasy wojującego komunizmu skutecznie zdławiły przejawy działalności stowarzyszeń w życiu społecznym. Po Soborze Watykańskim II (zakończonym 8 grudnia 1965 roku przez papieża Pawła VI) nastąpił dynamiczny rozwój wszelkich stowarzyszeń i ruchów w Kościele. Jan Paweł II przypominał, że ruchy i stowarzyszenia są wielką nadzieją współczesnego Kościoła. Są poważną rzeczywistością: oblicza się, że same tylko nowe ruchy liczą ok. 60 – 70 milionów zaangażowanych członków. W Polsce działa ponad 150 ruchów i stowarzyszeń katolickich, ponad 4% Polaków uczestniczy w jakimś ruchu lub wspólnocie, co daje liczbę 1,5 miliona osób. Duża część powołań kapłańskich, zakonnych lub apostolskich zrodziła się w tychże wspólnotach; wiele ludzi odnajduje tam wiarę.

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży (KSM) swymi korzeniami sięga czasów przedwojennych. Działały wówczas dwa stowarzyszenia młodzieżowe – Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej i Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej. Oba stowarzyszenia młodzieżowe stanowiły integralną część Akcji Katolickiej. Asystentem kościelnym tych stowarzyszeń w  Diecezji Łomżyńskiej był biskup Bernard Dembek, który osobiście angażował się w ich działalność. Jako dobry organizator z uwagą śledził ich dynamiczny rozwój. Zawsze szczery i otwarty szybko zjednywał sobie szacunek tych, którzy mieli z nim kontakt. Otaczał młodzież życzliwością i troską. Dzięki niemu działające w diecezji  stowarzyszenia wysunęły się na jedno z przodujących miejsc w Polsce. Sprawozdania przedwojenne podają, że w 1939 roku istniało 236 oddziałów KSM Męskiej i Żeńskiej, które zrzeszały 12030 członków. Wybuch II wojny światowej przerwał ich działalność. Później władze komunistyczne zakazały działalności stowarzyszenia. Dopiero po 1989 roku stało się możliwe reaktywowanie działalności KSM zgodnej z jego ideałami, a jednocześnie dostosowanej do współczesnych potrzeb i możliwości. Konferencja Episkopatu Polski dekretem z 20 października 1990 roku powołała KSM jako organizację ogólnopolską. Oryginalność tego katolickiego stowarzyszenia polega na tym, że dzięki swej organizacji jest w stanie zarówno zapewnić osiąganie celów apostolskich w Kościele, jak i stać się środowiskiem wychowania religijnego i obywatelskiego młodzieży.

Obowiązek wychowywania

Deklaracja o Wychowaniu Chrześcijańskim Soboru Watykańskiego II stwierdza, że obowiązek wychowania spoczywa przede wszystkim na rodzinie, chociaż wymaga wsparcia całej społeczności. Instytucją wychowawczą wymienianą często, zaraz po rodzinie, jest szkoła. We wszystkich rozwiniętych krajach szkoła stanowi centrum, wokół którego skupiają się wszystkie wysiłki wychowawcze. Obowiązki i prawa wychowawcze ciążą także na państwie. Do zadań państwa należy popieranie wychowania młodzieży. Państwo musi wspierać rodzinę w procesie wychowania, promować jej prawa i wspierać  w wypełnianiu obowiązków. Według Deklaracji obowiązek wychowawczy należy również do Kościoła, który powinien być uznawany przez wszystkich za społeczność zdolną do pełnienia funkcji wychowawczej. Kościół ma szczególne zadanie wskazywania ludziom drogi zbawienia, a wierzącym udzielania życia Chrystusowego. Parafia  jako cząstka Kościoła powszechnego ma za zadanie kształtowanie przekonań, zachowań i postaw zgodnych z systemem wartości chrześcijańskich, a metodą wychowawczą jest łączenie elementów naturalnych z nadprzyrodzonymi. Przedstawia młodzieży zarówno koncepcję doskonałości ewangelicznej i świętości, jak również koncepcję doskonałości osobowej.

KSM jako środowisko wychowawcze

Młody człowiek we współczesnej rzeczywistości poszukuje często poza szkołą środowiska, które zapewniłoby mu podmiotowość i dało szansę pogłębionego rozwoju. Taką możliwość stwarza organizacja lub stowarzyszenie zakorzenione w środowisku lokalnym. W ostatnich latach pragnienie zrzeszania się młodych ludzi mocno się nasiliło. Pokazuje to również dynamiczny rozwój KSM – u w Polsce i naszej diecezji.

Nawiązując twórczo do przeszłości KSM podejmuje wyzwania przyszłości w kontekście znaków czasu. Widząc potrzeby duszpasterskie Kościoła i problemy wychowawcze we współczesnej Polsce KSM chce przez swoją działalność wdrożyć wśród młodych Polaków swoje ideały w myśl zawołania: „Przez cnotę, naukę i pracę służyć Bogu i Ojczyźnie. Gotów!

KSM rozwija swoją działalność przede wszystkim w parafiach. Odziały parafialne mogą pełnić rolę integrującą wszystkie środowiska młodzieżowe działające na terenie parafii. Dlatego też KSM:

– Podejmuje współpracę z rodzinami swoich członków, bowiem rodzina uznawana jest za priorytet. Troszczy się by całe rodziny wiedziały o działalności swoich bliskich, a jednocześnie wspierały tę działalność.

– Nawiązuje współpracę z innymi organizacjami: charytatywnymi, sportowymi i wychowawczymi zarówno w środowisku lokalnym, jak też na poziomie ogólnopolskim. W tej współpracy dba o zachowanie swojej tożsamości, a jednocześnie zabiega, by współpraca była owocna i służyła dobru w kształtowaniu postaw młodzieży.

– Stwarza atmosferę mobilizującą do pracy nad sobą i do kształtowania osobowości młodych katolików i obywateli organizując życie młodzieżowe w różnych jego dziedzinach troszcząc się również o odpowiedni poziom życia towarzyskiego.

– Współdziała ze szkolnym i studenckim środowiskiem wychowawczym. Może funkcjonować wówczas jako szkolne lub akademickie koło KSM i  współpracować z gronem pedagogicznym i samorządami: szkolnym i akademickim, starając się mobilizować rówieśników do jak najlepszego spełniania obowiązków ucznia i studenta.

Według statutu celem Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży jest wychowanie młodych ludzi na dojrzałych chrześcijan i odpowiedzialnych obywateli oraz aktywne uczestnictwo we wspólnocie i misji Kościoła przez upowszechnianie katolickich wartości i zasad we wszystkich dziedzinach życia, zwłaszcza społecznego i kulturalnego.

Postawa dojrzałości chrześcijańskiej wyraża się w świadectwie życia, które powinno również objawiać się w obywatelskiej świadomości i odpowiedzialności za ojczyznę. KSM wychowuje swych członków na dojrzałych obywateli, którzy umieją korzystać z wolności w sposób mądry. Patriotyzm, sprawiedliwość, solidarność i wolność stanowią podstawę, która jest niezbędna dla chrześcijańskiego zaangażowania w życie polityczne i społeczne.

ks. Robert Śliwowski